In 1504 plakte Leonardo da Vinci* twee helften van een struisvogelei aan elkaar. Op deze bol tekende hij de wereld zoals die toen bekend was. Boven Zuidoost-Azië was de kennis op. Aan het eind van zijn Latijn schreef Da Vinci: hic sunt dracones (hier zijn draken).
De tekst was bedoeld om ontdekkingsreizigers te waarschuwen voor allerlei gevaren, die -bruggetjes alert- 519 jaar later zouden verbleken bij de gevolgen van de opwarming van de aarde.
15 seconden
Op 31 juli besteedde het NOS Journaal bijna 3 minuten aan de afname van Antarctisch zee-ijs en de temperatuurstijging van het oceaanwater. Wetenschappers kregen 1 minuut om uit te leggen waarom ze de verschijnselen niet goed konden verklaren. 15 seconden waren voor onderzoeker Bert Wouters, van wie de kijker mocht horen dat Antarctica ontoegankelijk is, en dat meetapparatuur duur is.
45 seconden
Hoogleraar oceanografie Erik van Sebille kreeg 45 seconden om te vertellen dat we iets zien -extreme opwarming van oceaanwater- wat we nog nooit hebben meegemaakt. Ook hij wist niet precies hoe dit mogelijk was. “Waar gaat dit naartoe, als we dit nu al niet snappen?”, vroeg de verslaggever. Dat wist Van Sebille ook niet, maar verdere opwarming en zeespiegelstijging lagen voor de hand. Hij voegde eraan toe dat hij zich wel zorgen maakte.
Einde onderwerp.
Rob Trip slenterde alweer naar het volgende bruggetje. Want warmte, dáár had Nederland geen last van in juli. Belangrijker: hoe ervaren campinggasten de regen? De kijker met een gerust hart naar het reclameblok leiden, laat dat maar over aan het NOS Journaal.
Wetenschappelijke zorgen
De manier waarop wetenschappers hun zorgen uiten (uiterst zorgvuldig, met een slag om de arm, in afwachting van verder onderzoek) is de slechtste manier om de aandacht van een journalist vast te houden. Die wil horen wie er dakloos worden, wie er doodgaan en natuurlijk wat het grapje allemaal gaat kosten.
Herhalen en voorbeelden geven
Wetenschappers kunnen de impact van opwarming niet vaak genoeg herhalen. Als ze dat niet doen, hebben journalisten de taak om met voorbeelden te komen. Want we weten waar temperatuurstijging toe leidt: honger, extreem weer, conflicten en infectieziekten. Als we het ergste willen voorkomen, zijn draconische maatregelen nodig. Draagvlak daarvoor krijg je alleen met zicht op de draken.