Als freelance wetenschapsjournalist hoef je nooit lang te wachten op een appje van een tv-producent of je nog een leuke psycholoog, natuurkundige of andere leuke wetenschappper kent. Liefst jong, vrouw en als het kan niet te wit.
Omdat je je favoriete wetenschappers natuurlijk al een keer eerder hebt genoemd, doe je een gratis rondje research: je kijkt even langs de koppen van de Universiteit van Nederland, de Jonge Akademie, of een lokale variant zoals de Young Academy Groningen, en je appt een oud-collega nog even of die nog iemand kent. Tenmminste, zo doe ik het.
Pratende hoofden
Dat TV-programma’s vaak lijken op een carrousel van dezelfde pratende hoofden, komt echt niet omdat redacties te lui zijn. Daar willen ze heus wel iets anders. Waarom zie je dan toch vaak dezelfde gezichten? Omdat het niet makkelijk is om iemand te vinden die haar verhaal op een toegankelijke manier kan vertellen, onder het oog van zes camera’s, terwijl ze onderbroken wordt door Maarten van Rossem, Piet Paulusma, Ali B. of een andere BN’er.
Om teleurstellingen te voorkomen (waarbij kijkcijfers zwaarder wegen dan reputatie en gemoedstoestand van de gast) wordt vaak gekozen voor De Oude Witte Man Die Altijd Kan. Bij wijze van spreken, want tegenwoordig zitten er vaak zes tot twaalf gasten aan tafel bij een talkshow. De kans dat de diversiteit aan tafel toeneemt, is dan ook groter
Presenteer jezelf
Hoe kom je ertussen? Supersimpel: door gevonden te worden. Maar je zult jezelf wel moeten aanreiken op een presenteerblaadje. Een profielpagina van je werkgever met een foto en een tekst in begrijpelijk Nederlands helpt zeker, maar je kansen groeien exponentieel als je een representatieve video online hebt staan. Het hoeft geen meesterwerk te zijn, als je maar kunt zien dat je iets goed kunt uitleggen.
Niemand is onmisbaar
Als de relevantie van jouw onderzoek groot genoeg is, zullen “ze” je eindelijk toch wel vinden. Ook als je dacht dat je jezelf onvindbaar had gemaakt voor die gehaaste, oppervlakkige, maar ergens toch ook wel charmante types die iedere dag weer een deadline moeten halen. En dan kun je altijd nog nee zeggen. Er is altijd wel een collega die ja zegt, toch?
Want je mag klagen over het feit dat je altijd dezelfde koppen ziet op tv, of je mag zeggen dat je geen zin hebt om op te treden in een tv-programma. Maar je kunt het niet allebei doen.